Hoogkerkelijk, laagdrempelig
Mogelijk vraagt u zich af wat Oud-Katholiek nu eigenlijk is. Is dat hetzelfde als Rooms-Katholiek, of is het iets anders? Welnu, het antwoord op die vraag is: ‘ja, het is inderdaad iets anders dan Rooms-Katholiek’. Wat het dan wel is zullen we hier in korte schets proberen uit te leggen.
In de eerste plaats is het van belang om te weten dat ‘Oud-Katholiek’ een vorm van christelijk geloof is. Wij geloven dat Jezus, als zoon van God, lang geleden op aarde heeft geleefd, Gods liefde aan mensen heeft verteld en tevens die liefde tastbaar gemaakt in zijn handelwijze en houding naar de mensen toe. Wij geloven dat hij ter dood is gebracht aan een kruis en belijden dat hij uit de dood is opgewekt, waarmee God heeft laten zien dat de dood niet het laatste woord heeft. Hoe dat laatste in een historische context is te plaatsen is voor ons net zo goed een raadsel als voor ieder ander rationeel denkend mens. Maar wij beschouwen de opstanding van Jezus – los van de vraag in wat voor werkelijkheid men dat ziet – als het vertrekpunt van ons geloof en ons handelen.
We weten dat dit grote woorden zijn, maar ook als dat u niets zegt, is het misschien toch zinnig om verder te lezen.
Dit gegeven wordt overigens door alle christelijke kerken en groeperingen min of meer gedeeld, zij het met allerlei nuance- en accentverschillen. De belangrijkste verschillen tussen Christenen onderling hebben trouwens niet zoveel te maken met dogma’s of accenten, maar meer met de absoluutheid of vrijblijvendheid waarmee men dat naar anderen communiceert. Voor Oud-Katholieken staat vrijheid van opvatting gewoonlijk hoog aangeschreven.
Daarbij horen allerlei maatschappelijke en persoonlijke vraagstukken die vandaag de dag binnen veel geloofsgemeenschappen een rol spelen, zoals de positie van vrouwen, van homo’s en transgenders, vraagstukken over huwelijk, abortus en euthanasie. Het uitgangspunt daarbij is altijd dat ieder mens zelf verantwoordelijk is voor zijn of haar beslissingen, en dat anderen daar geen veto’s over mogen uitspreken. De kerk kan met haar dienaren mensen wel helpen om de eigen gedachtengang te verdiepen en de eigen horizon te verbreden. Dat kan goed zijn als er moeilijke keuzes gemaakt moeten worden. De kerk kan mensen steunen bij moeite, ziekte, verdriet en rouw. Kortom, de Oud-Katholieke kerk streeft er naar om in alle facetten van het leven naast mensen te staan. Het is haar belangrijkste taak om in de geest van Jezus – die we ook Christus noemen – dienstbaarheid te zijn aan God en mensen en streven naar een voor ieder leefbaar en zinvol bestaan.
Ook dit is niet specifiek Oud-Katholiek. Talloze kerken doen in dat opzicht precies hetzelfde en wij hebben niet de pretentie dat we dat beter doen dan anderen. De Oud-Katholieke kerk onderscheidt zich op een andere manier; namelijk de wijze waarop het voorgaande vorm gegeven wordt in de liturgie: de inrichting van de kerkdienst.
De vorm waarin Oud-Katholieken de kerkdienst inrichten is omgeven met veel zorg voor symboliek. Het is een vorm die zich in de loop van vele eeuwen heeft ontwikkeld, en uiteindelijk geleid heeft tot de wijze waarop wij op zondagmorgen bij elkaar komen. De kern daarvan wordt gevormd in de viering van de Eucharistie; een dienst waarin van alles gebeurt, zoals bidden, lezen uit de Bijbel, zingen, woordverkondiging en het delen van brood en wijn.
Kort gezegd is het uitgangspunt dat in de Eucharistie elke zondag weer opnieuw de opstanding van Christus wordt gevierd.
De toevallige bezoeker van een dienst zal – afhankelijk van zijn of haar kerkelijke achtergrond – veel, weinig of helemaal niets begrijpen van wat er tijdens zo’n dienst gebeurt. Dat hoeft ook niet, en voor wie oprecht geïnteresseerd is zal in gesprekken en min of meer regelmatige bezoeken een en ander misschien steeds meer duidelijk worden. De verzorgde, en in veel opzichten ook heel traditionele vorm van de kerkdiensten is typisch voor de Oud-Katholieken.
In een dienst met veel symboliek is het van belang dat het ergens over gaat. Als de inhoud niets te zeggen heeft, blijft van de vorm alleen nog een ridicule poppenkast over.
Het gaat om een symboliek die in de Eucharistie zó naar voren komt dat de deelnemers, vaak dwars tegen alle teleurstellingen, tranen en beter weten in, een liefdevolle God tegenkomen. Ook de nieuwsgierige bezoeker, voor wie dit niet of minder bekend is, hopen we daarvan iets mee te geven.
 |
|
De kanseltrap met daarop in het Latijn de tekst uit Marcus 16:15
‘…en verkondig elk schepsel de goede boodschap’.
|